IZVJEŠTAJ SA SIMPOZIJUMA ZEVA 2019

U prvom danu simpozijuma su obrađene prve dvije teme, (Kvalitet  i sigurnost zdravstvenog  sistema), predsjedavajući su bili  dr Erzebet Podmanicky Mađarska komora ljekara, , dr Goran Pavić  FBiH, (Vakcinacija – antivakcinacija)  dr Ištvan Eger i Zsofia Meszner , Mađarska komora ljekara.

Nakon uvodnih predavanja (prva sesija: dr Goran Pavić  FBiH i druga sesija Zsofia Meszner , Mađarska komora ljekara ) svi učesnici simpozijuma su ponaosob , uzeli riječ i iznijeli stanje u svojim zemljama, te uzeli  aktivno učešće u daljnjoj diskusiji.

Kvalitet  i sigurnost zdravstvenog  sistema

Raspravljalo se o opštim problemima koji direktno i indirektno utiču na stabilnost i sigurnost zdravstvenog sistema. Podaci, nedoumice i problemi koji su izneseni su manje-više slični u svim zemljama regiona bez obzira na njihovu ekonomsku razvijenost.

Ukazano je na problem koji se odnosi na akreditaciju i standardizaciju zdravstvenih ustanova, koja nije uniformna i čak šta više nije provedena do kraja skoro ni u jednoj zemlji članici ZEVA. Postoji deklarativna odluka  Ministarstava zdravlja o akreditaciji ustanova, a sam proces je u principu dat na volju samim zdravstvenim ustanovama. Proces akreditacije zapocinju Ministarstva  zdravlja koja sklapaju ugovore  uglavnom sa privatnim agencijama  i jedan dio finansijskih troskova akreditacije snosi ministarstvo, a ostali dio snose same ustanove iz svojih budzeta.” Vrijeme trajanja akreditacije” je razlicito od i traje između 1-5 godina. I kako reče kolega iz Poljske:” Vlade se sjete medicinskih radnika samo pred izbore i poslije ih zaborave”, tako da su “opozicionari” jedini prijatelji zdravstva”.

Mađarska:  Primjećen je enormno veliki broj posjeta pacijenata kod ljekara opšte prakse koji u principu nije brojčano niti vremenski limitiran, hospitalizacije su u principu duže, efikasnost nije poboljšana,  da je plaćanje rada ljekara opšte medicine paušalno, a ne prema broju pregleda. Kad je u pitanju  vrednovanje rada specijalista situacija je slijedeca: specijalisti kada premaše radno vrijeme onda naplaćuju preglede od pacijenata  po cjenovniku kao da su dosli kod privatnika, a onda se taj trosak njima refundira od osiguranja (90%).

Makedonija : sve ustanove apriori moraju biti akreditoivane na period od 1-4 godine,  od strane državne agencije za akreditaciju, Vlada- Ministarstvo zdravlja  snosi sve troškove akreditacije, u bolnicama postoji sistem Stručnog nadzora imenovan od strane ljekarske komore. Postoji vodič  koji je odobren od strane ministarstva zdravlja Makedonije.

Generalno u svim zemljama je primjećena pojava sve većeg broja stranih doktora, koji imaju problem sa jezikom i sa različitim nivoom medicinske kvalifikacije.

U Hrvatskoj  je sve poslove akreditacije preuzelo Ministrasvo zdravlja. Akreditacija je započeta 2011. godine, još uvijek nije završena, svega 10 bolnica se akreditovalo, implementacija dokumenata nije završena, aplikacija za akreditaciju su dobrovoljne, akreditacija traje 4 godine. Akreditacija se plaća iz budžeta bolnica sto je nemoguće isfinansirati u ovim zakonskim  i finansijskim uslovima .  Nisu definisani indikatori bezbjednosti ljekara i osoblja, a uključeni su  indikatori kliničke efikasnosti (41) kontrola svakih 6 mjeseci, indikatori sigurnosti pacijenata (13) kontrola svaka 3 mjeseca, inidkatori iznenadnih nesrećnih događaja  na svaka 3 mjeseca,  izvještaj komiteta za zdravstvo svakih 6 mjeseci.

Slovacka: drzavni sistem nije spreman da sprovede reformu u pravom smislu, i reforma je politički uslovljena, politički se mijenja samo menadžment, ali funkcionalnost nije poboljšana.  Slabo povjerenje građana u  zdravstveni sistem, ne postoji kontrola kvaliteta i implementacije programa. Za 10 godina vlada je donijela 310 strategija, a rezultat je bukvalno O %, javne zdravstvene  usluge su jako loše.

U Albaniji su problemi u reformi zdravstva, akreditaciji, finansiranju i strategiji zdravstva.  Glavna strategija ljekarske komore je da se poveća ulaganje u  edukaciju doktora i medicinskog osoblja u cilju poboljšanja kvaliteta usluga. Stav je da akreditaciju treba da provede državna agencija i da bude obavezna za svaku ustanovu.

Postavljeno je i pitanje  zvanične upotrebe  alternativne medicine u zdravstvenom sistemu. U nekim zemljama je herbalna medicina i masaža uključena u zdravstveni sistem, ...

Zaključeno je da  alternativna medicina koja utiče na homeopatiju, uključujući i akupunkturu, ne može se i ne smije  ad hock uključiti u redovni sistem zdravstvene zaštite bez predhodno obavljenih relevantnih studija o pozitivnim i negativnim efektima iste.

Doneseni su zaključci: da u svakoj zemlji treba raditi na sveukupnoj akreditaciji i standardizaciji zdravstvenih ustanova i usluga pod okriljem Ministarstva zdravlja, sa ciljem postizanja adekvatne i kvalitetne zdravstvene zaštite na cijeloj teritoriji svake države, težiti što boljoj edukaciji ljekara i zdravstvenog osoblja, te uskladiti finansijska davanja u zdravstveni sistem sa realnim potrebama (morbiditetu) stanovnistva.

Vakcinacija – antivakcinacija

Raspravljalo se o samom procesu i problemima vakcinacije i prisutnog pokreta antivakcinacije.

Uopšteno, svi su se složili  da neopravdano postoji lobi koji se zalaže za antivakcinaciju u svim zemljama, ali da ne postoji nijedan jedini razlog za medicinsku i stručnu opstrukciju vakcinacije, koja treba da bude stručno izvedena, pod kontrolom Minstarstva zdravlja i Zavoda za javno zdravstvo, da se nabavljaju samo provjerene vakcine, da mora postojati uniforman kalendar vakcina i da se sa vakcinacijom mora početi od samog rođenja, škola do starije dobi i specificnih vakcina za određena područja i situacije.

Treba uvesti drakonske kazne za sve one koji vrse antikampanju, a pogotovu za ljekare kojima treba trajno oduzimati licence za rad ukoliko rade na širenju antikampanje. Njemačka je vec preduzela mjere za praćenje ponašanja ljekara svoje komore, te donijela odluku o trajnom oduzimanju licenci za rad svim onima koji učestvuju u takvoj negativnoj kampanji.

Neke bolesti su u predhodnm periodu bile skoro eradikovane, ali se zbog ove situacije koja je postala generalizovana su se ponovo pojavile. 29 miliona djece nije bilo uopšte vakcinisano u siromasnim dijelovima svijeta, a mnogo veći broj djece u bogatim zemljama  nije vakcinisan zbog prisutne  antikampanje i vještački proizvedenog straha kod roditelja. Činjenica je da svako 5 dijete prezivi dječiju bolest u nekom laganom obliku jer je bila dobra vakcinacija.

Doneseni su zaključci: da se mora aktivno reagovati “istim oružjem “ protiv antikampanje, a to je aktivna stručna kampanja za vakcinaciju kroz socijalne medije, časopise, stručnu literaturu, socijalne mreže. Jasno objašnjavati koje sve negativnosti  i pošasti sa sobom nosi izbjegavanje obavezne vakcinacije, po pojedinca, društvo i ljudsku populaciju u opšte. Donijeti drakonske novčane i zatvorske kazne za roditelje koji izbjegavaju vakcinaciju djece. Donijeti odluke u ljekarskim komorama o kažnjavanju i oduzimanju licenci za rad svim ljekarima koji podstrekavaju ili aktivno vode antivakcionu kampanju .

Mentalno i fizičko zdravlje ljekara

 (moderator dr Ištvan Eger Mađarska ljekarska komora)

U Mađarskoj 16.9% ljekara starijih od 35 godina planira da ode i radi u inostranstvu. Žale se da imaju osjećaj depersonalizacije, simptome Burn out sindroma, psihosomatske probleme, muskuloskeletalnu simptomatologiju , gastrintestinalne tegobe, hipertenzije , povećan nivo SUK, bolesti jetre, alkoholizam je u porastu , poremecaje sna, a javljaju se čak  i suicidalne ideje ( 18%) , depresije 70 % ( narocito kod specijalizanata i rezidenata) , povećan porcenat pušača 10-20%. Smanjena fizička i sportska aktivnost ( osim kod rezidenata )

Međutim, kroz diskusiju se primjetilo da u navedenoj  studiji nema broja ispitanika, nema broja hronicnih bolesnika, tako da rezultati nisu validni i relevantni .

U Sloveniji su rađene studije paralelno na ljekarima i drugoj radnoj populaciji i rezultati su do 15% PRIBLIŽNI. Sto se tice alkoholizma nije jasno razgraniceno da li ispitanici piju samo kod kuce ili u toku radnog vremena.

U Mađarskoj je nominalno broj studenata povećan ,jer je veliki broj specijalista (oko 10000) otišao u EU, te je za njima velika potražnja. Studij medicine je slobodan i besplatan, uslov je Mađarski jezik.

U Njemackoj rade aktivno “tajno” praćenje svih ”sumnjivih” doktora , te im se (nakon analize ponašanja) po nalogu ljekarske komore rade analize na alkohol u krvi i u urinu, i ukoliko rezultati budu pozitivni, oduzima im se licenca ( privremeno ili stalno u zavisnosti od težine prekšaja i težine ovisnosti ).

U Poljskoj svaki deseti doktor ima psihičke probleme, 70% koristi alkohol, oko 25% doktora ima simptome BURN OUT sindroma.

Nedefinisane su liste simptomatologije i  dijagnoze BURNOUT simpoma  kao i PTSP simptoma.

Doneseni su slijedeći zaključci: Zdravlje doktora je u principu povezano sa ekonomsokom politikom , mlađi doktori (koji u principu imaju manje plate od ljekara specijalista, a imaju više angažovanja ) su puno na poslu opterećeni sve većim zahtjevima administracije, dežurstvima, edukacijom, specijalizacijom, porodicom, pogotovo u zemljama u postkomunistickom sistemu, tako da takvo stanje dovodi sekundarno i do smanjenog interesovanja za studij medicine pogotovu u muškoj populaciji. 

Prije odnos studenata medicine je bio  M/Z 90:10%  , a sada je 30:70%

27.simpozijum ZEVA je zakazan za prvu sedmicu  oktobra 2020. u Makedoniji  ( Skopje ili Ohrid)

Prim dr Slobodan Prtilo